niedziela, 27 maja 2012

Przeprowadzka

Zbierałam się i zbierałam, i w końcu zebrałam - oto Kącik Książki przeprowadza się na Blogspot. Dopóki nie ogarnę wszystkich zawiłości nowej platformy, wszystkie poprzednie wpisy, komentarze i listy lektur pozostają dostępne na starych śmieciach, czyli w Cichym Kąciku. Enjoy!

piątek, 11 maja 2012

Przeminęło z wiatrem


„Przeminęło z wiatrem” to dla mnie odkrycie roku, a nawet kilku lat. Do tej pory byłam przekonana, że to zwykłe romansidło, w końcu przecież zewsząd słychać zachwyty pod tytułem: „Romans wszech czasów”, dlatego byłam mile zaskoczona, kiedy okazało się, że to jednak pasjonująca powieść obyczajowa z wojną w tle. Zdecydowanie bardziej lubię przyjemne zaskoczenie nad książką, co do której mam pewne uprzedzenia, niż zawiedzione nadzieje nad książką, po której wiele się spodziewałam.

Dla wszystkich, którzy wiedzą o „Przeminęło z wiatrem” tyle, co wiedziałam ja przed rozpoczęciem lektury, zarys fabuły: Wszyscy zapewne wiedzą, że główną bohaterką jest Scarlett O’Hara – poznajemy ją jako 16-letnią dziewczynę, która może nie jest wyjątkowo piękna, ale na tyle ładna, intrygująca i kokieteryjna, że rozkochuje w sobie wszystkich chłopców w okolicy. Przy tym Scarlett jest próżna i porywcza – nigdy nie wiadomo, w czyją stronę obrócą się jej sympatie, a kogo zepchnie na boczny tor. Mimo ogromnego powodzenia u wszystkich innych, Scarlett kocha wielką platoniczną miłością Ashleya Wilkesa, który akurat na samym początku historii ogłasza swoje zaręczyny z nieciekawą kuzynką, Melanią Hamilton. W odwecie Scarlett przyjmuje oświadczyny Karola Hamiltona, brata Melanii, w ten sposób zapewniając sobie „stały kontakt” z rodziną Ashleya. Dzieje się to wszystko w 1861 roku w przededniu wybuchu wojny domowej w Stanach, która przewróci do góry nogami bezpieczny i sielski świat naszych bohaterów. Rzeczywistość wojenna i później powojenna zmusza ich do określenia się, do przyjęcia postawy idealistycznej albo pragmatycznej; do unoszenia się honorem albo ciężkiej pracy; do żalu za rajem utraconym albo do energicznego zakrzątnięcia się w nowych warunkach.

Zaskoczyła mnie kreacja głównej bohaterki. Scarlett obiektywnie nie ma za co lubić:  jest próżną ignorantką, wybuchową i chciwą egoistką. A mimo to zjednuje sobie rzesze czytelników (czytelniczek) i widzów na świecie. Myślę, że to po części dlatego, że łatwiej utożsamić się z osobą niedoskonałą, popełniającą błędy niż z nieskalanym ideałem. Poza tym każdy z nas ma wady, do których oczywiście niechętnie się przyznaje w dobie nieustannego kreowania wizerunku na fejsie czy innych platformach. I to jest trochę tak, że dzięki nim lepiej rozumiemy bohaterkę i potrafimy zrozumieć, a nawet wybaczyć, jej motywy i działania.  Zadziwiła mnie też inna kwestia w Scarlett jako głównej postaci – znam z innych książek wielu w zasadzie pozytywnych bohaterów, którzy jednak mieli swoje wady: a to alkoholizm, a to fatalne relacje rodzinne, a to wybuchowy charakter, ale chyba zawsze okazywali się wcześniej czy później ludźmi honoru. Natomiast dla Scarlett honor jest hasłem pustym i bezwartościowym. Dla niej liczy się dobrobyt i bezpieczeństwo, niezależnie od tego, jakim kosztem osiągnięte. Właściwie, kiedy skończyłam lekturę to sobie pomyślałam, że „Przeminęło z wiatrem” zamiast „romansem wszech czasów” powinno być nazywane „studium egoizmu i oportunizmu”.

Scarlett nie jest jedyną bohaterką wymykającą się sztampowym ramom. Spójrzmy na przykład Melanię – na wskroś dobra i uczciwa, wierna i ufna, z zimną krwią pomaga Scarlett ukryć zwłoki zabitego żołnierza jankeskiego i, co gorsza, aprobuje to morderstwo. Przy tym osobiście uważam, że Melania, wbrew temu, co sądziła Scarlett, wcale nie była na tyle głupia, żeby nie dostrzegać uczucia, jakim Scarlett darzyła Ashleya. Wprost przeciwnie, sądzę, że głęboki wewnętrzny spokój Meli wypływał z pewnego rodzaju mądrości. Napisałam powyższe i zaśmiałam się w duchu, że opowiadam o bohaterach książki tak, jakbym opowiadała o swoich znajomych. I to jest właśnie ogromna zaleta „Przeminęło z wiatrem” – bohaterowie są tak barwni, tak prawdziwi, że ma się poczucie przestawania z rzeczywistymi, a nie fikcyjnymi postaciami.

A cała historia dzieje się na tle przełomowych wydarzeń, które przynoszą zmierzch starej epoki i świt nowej ery. Jak zwykle w takich momentach ci, którzy kurczowo próbują trzymać się status quo, zostają zepchnięci na boczny tor pogrążając się w nostalgii i frustracji. Do głosu dochodzą nowe elity, które nadają światu nowy rytm. I jest też trzecia grupa – ci, którzy próbują gładko przejść przez zawirowania i odnaleźć się w nowej rzeczywistości. I do tej właśnie trzeciej grupy należą Scarlett i Rett. „Nie należymy do ludzi o sztywnych karkach. Jesteśmy bardzo giętcy, gdy wieją silne wiatry, bo wiemy, że giętkość się opłaca. Kiedy nadchodzi zawierucha, chylimy się przed nieuniknionym bez narzekań, pracujemy, uśmiechamy się i czekamy sposobnej chwili.Zadajemy się z gorszymi od siebie i bierzemy od nich, ile się da. A gdy stajemy się znowu mocni, kopiemy ludzi, na których karkach wspięliśmy się w górę. Na tym moje dziecko, polega tajemnica przetrwania.” (M. Mitchell „Przeminęło z wiatrem”, wyd. Czytelnik 1986, t.3, s.20). Trudno się nie zgodzić, patrząc obiektywnie. Ale gdzie się podziały ideały? Bóg, honor, ojczyzna? Czy też przeminęły z wiatrem?

Rozpisałam się, a czuję, że można by powiedzieć jeszcze dużo więcej. Jednak najlepiej sięgnąć do samej książki. Moje wydanie składa się z trzech tomów po ok. 350 stron, ale powieść pochłania się w mgnieniu oka. Polecam gorąco jako doskonałe czytadło na wakacje!

wtorek, 1 maja 2012

Starcie królów

Nie wiem, co można jeszcze napisać o tej książce, co nie zostało już napisane. Tym bardziej, że właśnie drugi sezon serialu właśnie idzie w HBO. Proszę mi więc wybaczyć wtórność ;)

Po śmierci króla Roberta w Siedmiu Królestwach narasta konflikt między potencjalnymi następcami tronu. W niemal każdym regionie królestwa budzą się własne interesy, od Północy z Winterfell na czele, poprzez Żelazne Wyspy, aż po Smoczą Skałę. Pogarszają się również nastroje w stolicy, gdzie głodny lud domaga się chleba i bezpieczeństwa. Kraj pogrąża się w wojnie domowej i nikt nie zauważa rosnącego zagrożenia, które zbliża się zarówno z północy (dzicy i Inni), jak i z południa (smoki).

George R.R. Martin, poza tym, że z niebywałą dokładnością dba o szczegóły tworzonej przez siebie rzeczywistości, ma jeszcze umiejętność, której nie powstydziłby się żaden twórca telewizyjnych tasiemców – doskonale wie, kiedy urwać wątek, aby pozostawić rozemocjonowanego czytelnika w niepewności. Sądzę, że właśnie z tego powodu tak trudno oderwać się od Pieśni Lodu i Ognia. Bo przyznam, że czytając „Starcie królów” kilkukrotnie mówiłam, że nie będę dalej czytać tej książki, a nawet jeśli już ją doczytam, to już nie sięgnę po kolejne tomy. A tymczasem skończyłam ten i zaczęłam kolejny tom.

Dlaczego chciałam zarzucić lekturę? Ponieważ niektóre fragmenty w książce odebrałam jako zbyt brutalne. Czytałam gdzieś, że wiele osób wysuwa podobny zarzut, a równie wiele obala go twierdząc, że świat jest okrutny, więc dlaczego autor miałby snuć powieść usłaną różami. O ile zgadzam się, że w tego rodzaju książce pewna doza okrucieństwa po prostu musi się pojawić, o tyle uważam, jak dla mnie, mogło by być tego mniej (mordowanie dzieci i nabijanie ich głów na pal dla mnie, jako młodej matki, jest bardzo ciężkostrawne). Ale to oczywiście bardzo indywidualna kwestia, która wcale nie przeszkadza mi docenić całości. A całość jest nadal wciągającą historią, dopracowaną w najdrobniejszych szczegółach.

Skoro już mowa o szczegółach, to czepię się jeszcze jednej kwestii: czy naprawdę całej tej historii nie dałoby się opowiedzieć krócej niż w 7 tomach po tysiąc stron? Przeczytałam to „Starcie królów” i jak chciałam komuś opowiedzieć, co będzie w drugim sezonie serialu, to tak naprawdę na tych dziewięciuset stronach (wydanie angielskie) wydarzeń przełomowych dla akcji było niewiele. Lektura przyjemna, ale na koniec tomu lekka frustracja, że jeszcze tyle stron do końca.

Co powiedziawszy, i tak polecam sięgnięcie po cały cykl, jeśli ktoś jeszcze tego nie zrobił. A na zachętę powiem, że gdyby mi ktoś rok temu powiedział, że będę czytać sagę fantasy o przeszło siedmiu tysiącach stron, szczerze bym się roześmiała. A tu proszę :)